Mathy Heijmans

Omdat portretfoto’s i.v.m. de privacy steeds lastiger te maken zijn zonder afspraak met de persoon of personen die je fotografeert ben ik mijn aandacht een beetje aan het verleggen naar Landschapsfotografie. Macro en stilleven fotografie is ook nog zo’n specifiek interessegebied waarbij dat mogelijk is en waar ik in het verleden veel minder mee bezig ben geweest.

Hieronder een serie zonnebloemen van een zonnebloemenveld in Bladel en een serie foto’s van het prachtige zuid limburgse landschap. Beide reportages heb ik gemaakt in 2021.

De techniek moet goed zijn. Dit wil niet zeggen dat foto’s niet goed kunnen zijn als ze niet scherp zijn. Bewust onscherp of in beweging draagt soms bij aan de sfeer of de boodschap.

Ik probeer portretten zo te maken dat het karakter van de geportretteerde zo mogelijk wordt weergeven. De kijker moet zich hiervan als het ware een voorstelling van kunnen maken. Iemand zo op de foto zetten dat zijn persoonlijkheid of ziel in beeld komt. Ik fotografeer mensen uit mijn familie of vriendenkring, maar probeer hiervoor ook met willekeurige mensen in contact te komen.

Dat laatste is een stuk moeilijker, maar geeft nog meer voldoening.

Eerst is er het contact maken en werken aan een wederzijdse klik. Als je met het te maken portret wilt laten zien wie die persoon daadwerkelijk is, moet je echt voldoende investeren in vertrouwen. Hij of zij moet zich willen en kunnen geven. Je moet de persoon leren kennen, zo mogelijk weten wat zijn hobby’s zijn en wat hem bezig houdt. Deze inleiding vind ik een belangrijk aspect dat voor mij het fotograferen leuk maakt. Een portret laat eventueel ook iets van de persoonlijke omgeving zien. Dat hoeft niet persé.

Ik denk dat als je een goed portret maakt dit zeer waardevol kan zijn voor de geportretteerde. Die waarde neemt toe naarmate de tijd verstrijkt. Portretten met bestaand licht hebben mijn voorkeur. Het helpt als de geportretteerde ook tevreden is met zijn of haar foto.

Ik had als tiener iets met techniek en heb menig elektrisch apparaat semi onderzoekend uit elkaar gehaald. Ik zat op een hobbyclub en merkte dat ik het leuk vond om creatief bezig te zijn. Tekenen, schilderen, boetseren, spelenderwijs materialen en gereedschappen leren kennen. Eigenlijk vond ik alles leuk, als ik maar nieuwe zaken of technieken kon ontdekken.

Toen ik 16 was, kocht ik mijn eerste camera van mijn parttime werk op zaterdag en maakte ik mijn eerste foto’s. Na een paar maanden had ik spijt van die aankoop. Ik was gevallen voor de knopjes, de vele functies. Helaas had deze camera een slechte lens. Lelijke onscherp, vertekening in de randen en onscherp wat scherp moest zijn.

Het boek van John Hedgecoe, The Art of Colour Photography (1978), heb ik meerdere malen gelezen en veel gebruikt als inspiratiebron. In de tijd daarna las ik verschillende fotografie boeken waarin het fotografisch proces, het maken van een foto, het ontwikkelen van de film en foto’s was beschreven. Internet bestond niet en je moest het hebben van de boeken en tijdschriften van de lokale bibliotheek. Fotobladen als Foto waren eigenlijk voor mij te duur, maar zo af en toe kocht ik ze dan toch.

Ik volgde bij een lokaal gesubsidieerd vormingscentrum enkele cursussen fotografie. Daar maakte ik op enig moment kennis met het werken in de donkere kamer. We stonden dan met 12 mensen ieder met een eigen Opemus 4 of 5 vergroter in een grote ruimte. In het midden een aantal grote baden met ontwikkelaar, stopbad en fixeer. Er werd heel wat afgedrukt en te drogen gehangen. Zo’n avond had iets bijzonders. Daar heb ik goede herinneringen aan.

Aan het eind van de cursus wilde ik het fotografisch proces geheel in eigen beheer kunnen uitvoeren. In een leegstaand kantoorpand, richtte ik mijn eerste doka in en kwam ik er achter hoe bepaalde effecten konden worden bereikt bij het afdrukken. De fijne kneepjes van het ontwikkelen en afdrukken. Ik kon er avonden zoet mee zijn. Het was altijd weer spannend als je na een avondje afdrukken met de natte foto’s vanuit het donker knipperend in het licht kwam.

Ik heb tussentijds de beschikking gehad over een volledig, met zeer goede apparatuur ingerichte kleurendoka. Kleur heb ik maar enkele keren gedaan, het was omslachtig en kritisch temperatuurgevoelig. Dit was wel de plek waar ik met een kleine Durst kleurvergroter met multigrade papier kon gaan werken. Dat was fantastisch in combinatie met barriet papier.

Eind jaren 80 begon het echt te kriebelen. Ik deed mezelf een heuse Durst M670 color kleurvergroter met analyzer kado. Ik ging werken op de grotere formaten. De foto’s moesten aankomen. Wat was het fijn dat je niet allerlei gradaties papier op voorraad hoefde te hebben! Met de kleurenvergroter en de juiste filterinstelling kon je elke hardheid op één vel papier maken. Aan de slag met een belichtingsplan. Delen doordrukken, tegenhouden, diffuus maken en randjes drukken. Heerlijk een avond geconcentreerd aan een paar foto’s werken. Het gebruik van kleine gereedschappen om het licht te kunnen manipuleren. Accenten leggen. Voor het ontwikkelen van films had ik op enig moment een eigen ontwikkelmachine gemaakt.

Techniek op enig moment naar de achtergrond. Ik probeerde betere foto’s te maken, maar wat is beter? Wat is een mooie foto? Wat wil je met je foto’s? Het blijft een zoektocht. Fotograferen is een kunst… of toch weer niet?

De eerste 15 jaar was ik niet aangesloten bij een fotoclub. Ik was alleen bezig en autodidact. Soms trok ik er op uit maar maakte vooral ook veel foto’s in mijn familie- en kennissenkring.

Maart 1992 liet ik me overhalen door Piet van de Rijt voor het maken van wat Polaroid foto’s van het centrum van Asten. Het was die vraag die uiteindelijk leidde tot mijn lidmaatschap van Fotokring Beeldhoek. Aan de eerste collectie ‘Astens Hart geraakt’ heb ik dus helaas niet meegewerkt, anders dan met wat polaroids. De tentoonstelling ‘Astens Hart geraakt’ werd gemaakt en gepresenteerd met subsidie van de gemeente Asten en vond plaats in het gemeentehuis van Asten.

Fotokring Beeldhoek is bij mijn weten altijd aangesloten geweest bij de fotobond. BNAFV, Bond voor Nederlandse Amateurfotografen Vereniging, heette dat officieel. Vooral spontane foto’s van mensen, bebouwde omgeving en esthetische verantwoorde foto’s, hadden in het begin mijn voorkeur. Helaas heb ik veel van mijn foto’s door de jaren heen verkocht. Ik zou mijn negatieven uit de kast moeten halen en deze foto’s opnieuw moeten printen.

Ik kon echt genieten van mooie foto’s, mooi zorgvuldig ontwikkeld, ambachtelijk in zwart-wit geprint en in passepartout gezet. Zwart-wit dus, diepe zwarten en hoge witten in een mooie toonschaal. Het in goed in praktijk brengen van het zone systeem van Ansel-Adams was technisch de ambitie. Het was prachtig om te zien hoe de leden van de fotokring hun best deden om zijn of haar foto zo goed mogelijk op het verlichte bord te krijgen. De fotobespreekavond is de belangrijkste activiteit geweest van de vereniging. Het zijn nog steeds mooie avonden waar de inleider met respect de inzendingen met de clubleden bespreekt.

In de tijd dat ik mijn huis gebouwd heb, geraakte het doka werk op de achtergrond. Mijn Canon AE bleef enkele jaren te vaak en te lang in de kast liggen. Eind jaren 90 werden binnen de fotokring de eerste digitaal gemaakte en geprinte foto’s meegebracht. En toen ging het snel. De chemicaliën gingen over de datum en de pakken papier bleven liggen in de kast.

In 2002 kocht ik mijn eerste digitale camera. Een rib uit mijn lijf, zowaar een Leica, maar ik kocht hem te vroeg. Deze camera de digilux 1 had maar 4 miljoen pixels, maar wel een VARIO-SUMMICRON f/2-2.5/7-21 mm ASPH lens. Inmiddels ligt ook dit model al weer 17 jaar in de kast.

Kwaliteit is belangrijk, maar zeggingskracht doet meer! Uitdrukken wat je bedoelt met foto’s is het moeilijkste wat er is. De vorm en de manier waarop je dat doet verandert voortdurend. Life go’s on. Je omgeving verandert, je ontmoet andere mensen, je komt op andere plaatsen. Digitale fotografie is volwassen en heeft voor veel mensen een nieuwe impuls gegeven. Tegenwoordig hebben we bijna altijd een camera bij ons in de vorm van een smartphone. Hoe kun je je nu nog onderscheiden? Wat kun je nog toevoegen?

Fotograferen kan overal en op elk moment. Een prachtig medium om emoties vast te leggen en situaties zo te verbeelden dat anderen zeggen… dat is goed gezien, dat is mooi! Feedback waar je energie van krijgt en daarmee weer nieuwe prikkels tot meer. Kunst kijken en maken. Lekker creatief zijn! Heerlijk om samen met anderen deze wereld te blijven verkennen.

Het bewerken van foto’s op de computer heeft het analoge werk verdrongen. Tegenwoordig kan alles. Maar uiteindelijk gaat het er ook om wat je met je foto’s doet. Ja met de mogelijkheden van Photoshop en Lightroom blijf je lekker leren. Soms kunnen programma’s teveel, je kunt echt verdwalen.

Maar: Heb je de foto eenmaal klaar, wie ziet de foto dan? Maak je er een boek van? Zet je de foto’s op een website? Koester je je toppers? Maak je een mooi portfolio? Selecteer je wel goed? Je wilt toch ook iets overhouden?

Foto’s maak je natuurlijk zonder de automaat, maar soms ligt het gebruik van ondersteunende techniek of functies meer voor de hand.  Als fotograaf bepaal je zelf waar de accenten liggen. Spelen met licht, contrast en scherpte. Automaten doen concessies.

Waar de grens ligt? Wat mij betreft niet in de techniek maar bij mezelf. Ik heb mezelf voorgenomen om nog eens kritisch door mijn digitale mappen te gaan. Opnieuw selecteren en verzamelen. Bezoek mijn website www.fotomath.nl Benieuwd naar mijn activiteiten bij deze fotokring? Kijk dan even naar mijn berichten. Mocht je contact met we willen, stuur dan een mailtje.